Blij Bomen!

Zomer!

Dat was het in 1962 ook, kan ik me herinneren.

GOSSIP!

(uit: Rits!, juni 2010) 

Zucht...

Zomer!

Blij Bomen! duikt even onder.

Foeifoeizela

Noot: TOON

Vanuit een zonovergoten Sittard herinnert de spindoctor u er nog even aan dat 2010 officieel het jaar van Toon Hermans is. Lees daar volgende week meer over in HP/De Tijd.
www.toon2010.nl

'Is er nog wat op het andere net?'

Bloemlezing (82) Zand in de ogen

 

 

 

 

 

 

 

 

Terwijl Kameroen wordt opgeslokt door de snel invallende duisternis, is het in het hoofdkwartier van Yong Sports Academy in Bamenda nog volop licht. Vier heren in kreukvrije maatpakken, zweetdruppels parelend op het ebbenhouten voorhoofd, zitten wat ongemakkelijk op een bankstel dat kreunt onder hun gezamenlijke gewicht. Tegenover het kwartet een aristocratisch ogende man, gekleed in een traditioneel Afrikaans gewaad met bijpassend hoofddeksel. Het is Francis Yong, naamgever van de sportacademie en de daaraan gelieerde voetbalclub YOSA Bamenda. En dit, zo blijkt bij navraag, is crisisoverleg. YOSA heeft negen punten nodig om zich te handhaven in de hoogste divisie van het Kameroense voetbal, de Elite League One, die zonder spoortje ironie ook wel Champions League wordt genoemd. Negen punten, waarvan het eerste drietal verzameld moet worden in de uitwedstrijd tegen Sable FC de Batié, een dag later. Daarover buigen de diepzwarte mannen zich, tot het moment waarop ze de aanwezigheid van de Voetbal Magazine-equipe ontwaren. De bezorgde blikken maken plaats voor kamerbrede grijnzen, die duidelijk maken dat in elk geval de tandarts aan hen geen franc zal verdienen. Uitgestoken handen en een flesje priklimonade sterken ons in ons vermoeden dat we meer dan welkom zijn bij het kader van YOSA Bamenda. Meneer Yong laat zich terugvallen in zijn stoel, plaatst zijn handen strategisch op zijn buik, kijkt ons allervriendelijkst aan en zegt dan, geheel onverwacht: “Die bananen bij jullie zijn niet te vreten!”
Pardon?
Yong schudt zijn hoofd. “Everytime I’m in Europe, I eat your bananas. But they all have a chemical flavour!”
We spreken hem niet tegen. Waarom zouden we ook? De man heeft gelijk, zo hebben we op onze 275 kilometer lange tocht van Douala naar Bamenda kunnen ervaren. Om wat ons daar bij elke tolweg en in elke nederzetting door de lokale bevolking te koop werd aangeboden, zou elke Chiquita vuurrood moeten zien van schaamte. In Kameroen eet je bananen zoals bananen bedoeld zijn. Vanaf het moment dat je de schil openritst, nestelt zich een dikke bananenwalm in je neusgaten. Paradoxaal genoeg ruiken deze superverse vruchten naar de bananenschuimpjes die bij ons in de supermarkt liggen. Ofwel: echt heeft de geur van nep – en omgekeerd.
PLOP!
Daar valt het licht uit, in de Yong Sports Academy. De vergadering wordt meteen afgekapt. Terwijl de maatpakken op de tast een weg naar buiten zoeken, babbelt meneer Yong ons nog even bij over zijn academie, Bamenda’s antwoord op de Kadji Academy in Douala, de voetbalschool waar Samuel Eto’o tot wasdom kwam (zie WK-bijlage Voetbal Magazine). Vijf onderwijsinstellingen bezit hij, compleet met eigen drukkerij en landbouwgrond, maar de voetbalschool is Yongs grote trots. Daardoor kan hij zich ver buiten Kameroen als voorname gesprekspartner manifesteren. Althans, zo ziet hij dat voor zich. “Binnenkort maar eens met Manchester City praten,” zegt hij tussen neus en lippen door. Wie weet, laat hij doorschemeren, wil deze machtige club uit de Premiership wel een samenwerkingsverband aangaan. Misschien kan hij, Francis Yong, wel een handvol Ontembare Leeuwtjes klaarstomen voor een plek in de hoofdmacht van de Sky Blues. Want talent is er zat, óók op de Yong Sports Academy. En niet alleen dáár. Francis Yong herinnert zich een jongen die op een van zijn reguliere scholen zat. Bleek verdomd leuk tegen een bal te kunnen trappen, maar koos uiteindelijk niet voor YOSA Bamenda, maar voor Mount Cameroon. “En nu voetbalt hij in Europa. En dat is jammer voor ons, want wij hebben daar helemaal niets aan, financieel gesproken. Kom, hoe heet die knaap ook alweer? Pientere jongen. Oh ja, Eyong, dat was het. Eyong Enoh. Ben helaas kwijt waar hij precies speelt.”
En dan begeleidt meneer Yong ons naar het pikdonkere trapgat. Met het licht van zijn mobiele telefoon tovert hij de treden tevoorschijn. Of we morgen even langskomen bij hem thuis, opdat we daarna ‘in colonne’ naar het anderhalf uur verder gelegen Bafoussam kunnen rijden, waar de cruciale match wordt gespeeld. We zien geen enkele reden om die uitnodiging af te slaan, groeten hem hartelijk en spreken nogmaals onze waardering uit over de smaak van de Kameroense bananen. Yong ontbloot zijn gebit – en dat is zelfs in het donker te zien.

Francis Yong is een van de notabelen van Bamenda, de hoofdstad van het noordwestelijke deel van Kameroen, waar (in tegenstelling tot de Franstalige meerderheid van het land) Engels de voertaal is. Het bewijs van zijn status wordt gevormd door zijn enorme, geheel in Efteling-stijl opgetrokken huis. Hij ontvangt ons er een dag later met cola of, desgewenst, grenadine. “Het wordt moeilijk vanmiddag,” zegt de grote man van YOSA, vooruitblikkend op het treffen met Sable FC de Batié. “Weet je wat het is: de scheidsrechters hier zijn corrupt. Ik weet zeker dat die van vanmiddag is omgekocht.” Dan, op bescheidener toon: “Nou ja, dat doe ik zelf ook.”
Francis Yong houdt van gezelligheid. Meer dan eens weerkaatst zijn gulle lach tegen de hoge wanden van zijn protserige woning. Meneer Yong houdt zelfs zó van gezelligheid, dat hij de kerstversiering nog heeft staan, ook al is het lente. Sowieso een apart gezicht, zo’n beer met een Santa Claus-muts, midden in donker Afrika. Dat Yong een voornaam man is, wordt nog eens bevestigd door de ingelijste foto’s die hij op een centrale plek in de woonkamer heeft neergezet. Op een daarvan zien we Yong met de aartsbisschop van Bamenda. Op een andere plaat staat Yong’s vrouw met de aartsbisschop van Bamenda. En op een derde kiek staan Yong en zijn vrouw met de aartsbisschop van Bamenda. Of met een wassen beeld van die geestelijke, want op elk van de prenten staat hij precies hetzelfde.
Pronkstuk van het meubilair is een flatscreen-televisie ter grootte van een strafschopgebied. Het apparaat biedt Yong een unieke mogelijkheid om een Europees weerbeeld in huis te halen: op werkelijk álle kanalen sneeuwt het! Terwijl we op het hevig storende beeld de verrichtingen van FC Sevilla en Deportiva la Coruna menen te ontwaren, gaat meneer Yong even ‘iets makkelijks’ aantrekken. Drie kwartier later blijkt hij zijn Afrikaanse gewaad te hebben verruild voor een trainingspak met een petje. Van een erudiet staatsman is hij plots verworden tot iemand die op de parkeerplaats van een Amerikaans baseballstadion hotdogs verkoopt. Daar zullen zie niet van onder de indruk zijn, in Bafoussam.
Yong stelt nogmaals voor dat we ‘in colonne’ naar de wedstrijd gaan en hoewel het maar twee auto’s betreft, lijkt ons dat heel gezellig. Maar voor we goed en wel in beweging zijn, is de Toyota van meneer Yong al uit het zicht verdwenen.
Bafoussam ligt op anderhalf uur rijden van Bamenda – al is rijden een eufemisme in extremis voor het bolderkarren dat we met onze four wheel drive doen. Blijkens een slagboompje halverwege, ter hoogte van Mbouda, betreft het hier een tolweg, maar zeker weten dat de getoucheerde flappen de afgelopen twintig jaar níet aan onderhoud van het wegdek zijn gespendeerd. Zigzaggend de ergste kraters ontwijkend bereiken we uiteindelijk toch ongedeerd het stadion van Bafoussam, dat – we blijven heel diplomatiek in ons taalgebruik – niet helemaal aan de FIFA-reglementen voldoet. Misschien is het muggenzifterij van onze kant, maar bij de eerste aanblik van het speelveld missen we meteen al iets.
Gras.
Maar daar schijnt niemand zich druk om te maken. Zoals ook helemaal niemand zich stoort aan de man die schuin voor de hoofdtribune tegen het hek staat te pissen. Het Municipal Stadion heeft wel degelijk een huisje met opschrift ‘Toilettes’, maar ook dat wordt uitsluitend gebruikt om tegenaan te wateren. Wie in Kameroen wildplassers op de bon zou willen slingeren, is binnen een halfuur door z’n papier heen. Hij staat ook totaal niet in zijn recht, want praktisch overal is het geoorloofd om te kletteren. Slechts bij officiële instellingen als een ziekenhuis of een politiebureau is het uitdrukkelijk verboden te urineren, op alle andere plaatsen langs de openbare weg kijkt niemand ervan op als een voetganger ineens de piemel uit de broek zwiept en stante pede zijn blaas leegt. Ik doe dus maar hetzelfde, tegen de pui van het retraitehuisje, en beklim vervolgens het ereterras, waar ik meneer Yong de hand druk. De ongewassen hand, in mijn geval – maar het is niet ondenkbaar dat dit wederzijds is. Yong beschouwt mij in elk geval als zijn gast en dus mag ik naast hem ziten, op een van de plastic tuinstoeltjes waaruit het vak voor ‘les autorités’ is opgebouwd.
Sable-YOSA is een wedstrijd uit de hoogste klasse van het Kameroense voetbal, maar gelet op de kracht van het nationale elftal had je je daar – wellicht tegen beter weten in – toch iets anders bij voorgesteld. Zeker, er wordt enthousiast gevoetbald, de inzet van de spelers is voorbeeldig en hun offensieve dadendrang mag je zelfs, gelet op de bloedhete omstandigheden, indrukwekkend noemen. Maar mocht er een scout op de tribune zitten, dan kan die zijn notitieblokje op zak houden, want er is werkelijk niet één speler die indruk maakt. Natuurlijk, op deze kruising tussen een tennisbaan en een savanne is het verdomd lastig om een stuiterende bal onder controle te krijgen, maar je zou toch zeggen dat die gasten daar zo langzamerhand aan gewend zijn geraakt. Niets van dat al: er wordt bij vlagen verticaal uitverdedigd en zelfs een vrije trap verdwijnt metershoog over de zijlijn. Nee, FC Omniworld hoeft niet bang te zijn als het voor de intertoto aan FC Sable wordt gekoppeld! Kameroen staat straks in Zuid-Afrika tegenover Nederland, maar als je Bert van Marwijk zand in de ogen zou willen strooien (ook letterlijk!), dan moet je hem meenemen naar een competitiewedstrijd in het land van de zelfbenoemde Ontembare Leeuwen. Want dat gedraaf en getrap daar heeft helemaal níets met de goddelijke gaven van een Samuel Eto’o te maken.
Achter een van beide doelen wordt vuil verbrand; zwarte rook klimt sierlijk omhoog, de helblauwe lucht in. Achter het andere doel staat de spelersbus van Bamenda. Daar gaan de mannen zich na afloop weer in hun gewone plunje hijsen; het stadion van Bafoussam kent geen kleedkamers. Ondanks de gebrekkige accommodatie stelt de stadiondirecteur zich echter op alsof hij Camp Nou beheert. Hij verbiedt het de VM-fotograaf om opnamen te maken in zijn toko. Of nee, dat mag wel, maar slechts na betaling van 60.000 CFA-franken (francs des Colonies Françaises d’Afrique, de munteenheid in dit deel van Afrika), wat neerkomt op zo’n 90 euro. Onze kiekjesmaker, behept met een gezonde Hollandse koopmansgeest, wacht tot de rust en zegt dan bereid te zijn de poeplap te trekken. De gretige blik van de directeur maakt op slag plaats voor een grimas als onze cameraman fijntjes opmerkt dat het dan natuurlijk nog maar om 45 euro gaat, omdat de helft van de wedstrijd al voorbij is. De zon brandt ongenadig als de Afrikaan aan het rekenen slaat. Nu nee zeggen, betekent helemáál geen centjes krijgen. Knarsetandend voldoet hij aan de eis en neemt hij de helft van het bedrag in ontvangst. Die bankbiljetten verdwijnen vervolgens in zijn broekzak en zullen de stadionkas vermoedelijk nooit te zien krijgen.
“Wij staan tiende op de ranglijst,” aldus meneer Yong, als ik van hem wil weten om wat voor duel het hier eigenlijk gaat. Dat biedt enig houvast. Maar op welke plek staat de tegenstander dan? Yong: “About the same.”
YOSA wint het treffen met 2-0, maar wat dat voor consequenties heeft voor de stand wordt me dus totaal niet duidelijk. En de eerstvolgende krant komt pas over drie dagen uit...

Die avond loopt er over de vloer van onze lodge een kakkerlak die zó groot is dat je er reclame op zou kunnen schilderen. Emanuel, de sympathieke bediende die ons voorbeeldig van spijs en drank voorziet, bedenkt zich geen moment als hij het ongedierte ziet en trapt het insect met een enorme volley tegen de muur. Het is met voorsprong de mooiste actie van de dag.
(uit: Voetbal Magazine, mei 2010)

 

TOETER!

Erop uit! (20, slot)

Tot zover Curaçao. Het was me een waar genoegen.

 

Erop uit! (19)

Dinah Veeris, het kruidenvrouwtje van het eiland Curaçao.
(meneer de spindoctor gaat nu ook de portretfotograaf uithangen)

Erop uit! (18)

En zo stuitte ik op een begraafplaats in Otrabanda ineens op het graf van Sixto Rovina. Dat was een Antilliaanse voetballer met één oog, die ergens in de jaren '80 samen met zijn landgenoot Glenn Kwidama naar Feyenoord kwam. Hij speelde daar geen enkele officiële wedstrijd en verkaste toen naar EVV Eindhoven, waar hij - als ik het me goed herinner - eens een hartaanval kreeg toen hij een ingooi nam.
Om de tragiek rond deze jongen compleet te maken: Sixto Rovina overleed in 1989 bij een verkeersongeluk, op slechts 28-jarige leeftijd.

Erop uit! (17)

Aflevering 17, waarin de spindoctor de authentieke Antilliaanse vreetschuur Plasa Bieu bezoekt om er een red snapper te verschalken. Toch weer iets heel anders dan een filet o' fish van McDonald's.
Om het af te blussen was er een drankje dat naar Bazooka-kauwgom smaakte. Goedgeluimd als hij is, nam onze hoofdpersoon afscheid met de woorden "Doe Ivonne de groeten!"

Erop uit! (16)

Curaçao volgens Blij Bomen! (2)

Erop uit! (15)

Curaçao volgens Blij Bomen! (1)

Erop uit! (14)

"Toe spindoctor, doe nog eens Pim Jacobs na die van opzij wordt verrast door een windvlaag!"

Erop uit! (13)

Terug in (op?) Curaçao en meteen maar een berg beklommen. De Christoffelberg, met 375 meter de hoogste van het eiland. Ronald Naar lacht daar om. Ik niet. 

Erop uit! (12)

Kleurrijk Barbados (2)

Erop uit! (11)

Kleurrijk Barbados (1)

Erop uit! (10)

En de prijs voor het mooiste kapsel gaat naar deze vriendelijke vriend.
Zeg nou zelf: dat daarboven, dat is geen haar meer, maar een termietenheuvel!